Mlada Almedina Osmanović, učenica šestog razreda osnovne škole u Opštini Vukosavlje, jedna je od rijetkih Romkinja koja je u prilici da nastavi školovanje. Njena želja je da postane frizerka, jedina školovana frizerka u naselju Modrički Lug, koje broji preko hiljadu stanovnika.
Bila je, priča nam Almedina, još jedna mlada djevojka iz njenog naselja koja je započela školovanje za frizerku i kozmetičarku u Srednjoj školi u Vukosavlju, ali je zbog udaje odustala od škole.
Napuštanje škole, rana udaja i roditeljstvo uobičajeni su u Modričkom Lugu, kao i nezaposlenost i siromaštvo. Većina stanovništva ovog brojnog romskog naselja živi od socijalne pomoći ili preživljava sakupljajući sekundarne sirovine. Da bi se situacija promijenila, da bi mladi Romi iz Modričkog Luga dobili šansu za neki drugačiji život, potrebno im je obrazovanje. Od prilike za obrazovanje i bolji život dijeli ih samo 5 kilometara.
Foto: BUKA
Naime, škola koja se nalazi u centru Vukosavlja od naselja Modrički lug u kojem žive Romi udaljena je nešto manje od pet kilometara, a Romi, zbog nezaposlenosti i generalno teške životne situacije nisu u prilici da djeci obezbijede mjesečne karte koje koštaju 20 KM.
Opština Vukosavlje nalazi se na sjeveru Republike Srpske, graniči se sa opštinama Modriča, Brod i Odžak. Ova Opština prema popisu stanovništva iz 2013. godine ima procentualno najveću romsku zajednicu u BiH, jer Romi u Vukosavlju čine 5.4% stanovništva.
Za bolji život romske zajednice u Vukosavlju bori se i Almedinin djed, Mustafa Osmanović, preduzetnik i odbornik u Skupštini Opštine Vukosavlje. Kao predstavnik svoje zajednice, Mustafa se više od deset godina politički bori za bolji položaj svojih sunarodnika. Jedan od problema koji nastoji riješiti upravo je odlazak djece iz Modričkog Luga u školu koja se nalazi u centru Vukosavlja.
Mustafa Osmanović, Foto: BUKA
Mustafa se svim silama trudi da održi mlade Rome u školskom sistemu, jer i sam zna da im je to jedina šansa za napredak u životu.
On nam kaže da je i sam sve u životu uspio zbog obrazovanja i završene srednje škole, a sada je u prilici da pomogne i drugima. Kao uspješan preduzetnik koji ima svoju firmu za prodaju sekundarnih sirovina, Mustafa je veliki broj Roma iz naselja Modrički Lug sklonio sa ulice, zaustavio prosijačenje i zaposlio ih da rade za njegovu firmu.
U naselju Modrički Lug, Foto: BUKA
Mustafa kaže da mnoga djeca iz naselja upravo zbog nemogućnosti plaćanja mjesečne karte u iznosu od 20 KM odustaju od školovanja već u nižim razredima osnovne škole, a do sada je samo troje mladih Roma završilo srednju školu u Vukosavlju.
Almedina i Mustafa Osmanović, Foto: BUKA
“Mnogi napuštaju škovanje čak i u drugom i trećem razrednu srednje škole zbog prevoza. Imam jednog dječaka koji je napustio školu nakon prvog razreda, ne može da plati prevoz, otac mu nema novca. Niko ne radi. Ako i zarade 15-20 KM dnevno to im može biti za hranu, sve ostalo im je skupo”, priča nam Mustafa.
Trenutno imaju oko sedam đaka koji idu u osnovnu školu i bore se za svako dijete da nastavi školovanje. U naselju Modrički Lug imaju školu za djecu do šestog razreda, a poslije toga djeca prelaze u centralnu školu u Vukosavlju. Kada je lijepo vrijeme, odlazak u školu nije problem, mnogi i pješače do škole tih 4-5 kilometra, ali kada je loše vrijeme, kiša i snijeg, djeci je potreban prevoz do škole, koji im roditelji ne mogu obezbijediti.
Da bi riješili ovaj problem, Opština Vukosavlje ima namjeru da obezbijedi kombi koji bi služio za prevoz đaka od Modričkog Luga do škole u Vukosavlju. To je sada moguće ostvariti kroz projekat ROMACTED, zajednički program Evropske unije i savjeta Evrope koji za cilj ima promovisanje dobrog upravljanja i osnaživanja romske zajednice na lokalnom nivou, a provodi se u ukupno 10 opština i gradova Bosne i Hercegovine.
Centar Vukosavlja, Foto: BUKA
“Najveći problem je plaćanje prevoza koji košta od 20 do 40 KM mjesečno. Ovo je tema o kojoj često pričamo, a nikako da se ona završi. Moje mišljenje je da bi bilo dobro da Opština kupi jedan dobar polovni kombi koji bi prevozio đake u školi. Mi u naselju imamo mnogo male djece, i svake godine će djeca prelaziti u centralnu školu, pa bi se hitno trebao riješiti problem prevoza đaka. Trenutno u osnovnu školu u naselju Modrički Lug ide 40 đaka koji će za godinu, dvije, tri preći u centralnu školu”, rekao je za BUKU Mustafa Osmanović.
Borislav Rakić, načelnik Opštine Vukosavlje kaže da je Opština ranije plaćala mjesečne karte za djecu, ali imajući u vidu da je ova opština veoma nerazvijena, ona se ne može dugoročno obavezati na plaćanje mjesečnih karti za djecu, jer situacija je takva da jedan mjesec imaju novac za ovu namjenu, a naredni već nemaju.
Borislav Rakić, načelnik Opštine Vukosavlje, Foto: BUKA
“Ušli smo u ROMACTED projekat i nadam se da ćemo uspjeti da nabavimo kombi vozilo koje bi u Opštini Vukosavlje bilo višenamjensko vozilo. Mi izdavajamo 24.000 KM na troškove prevoza radnika, jer plaćamo troškove prevoza radnika srednje škole i opštine, a na ovaj način bismo i te troškove smanjili i riješili problem dovoženja učenika iz okolnih mjesta u centar u školu. Samim tim dali bismo svima jednaku mogućnost na školovanje”, rekao je za BUKU Rakić.
Najveći problem pri zapošaljavanju Roma upravo je nedostatak školske spreme, pa tako nisu u mogućnosti da se prijave za određene poslove, kaže načelnik Rakić.
U samoj Opštini Vukosavlje, kaže on, i dalje postoji stigma i udaljenost lokalnog stanovništva od Roma, a i samo naselje Modrički Lug izolovano je i fizički udaljeno od centra Vukosavlja. Školovanje je utoliko bitnije i kao način inkluzije Roma u širu zajednicu.
Mustafa Osmanović sa suprugom i unucima u dvorištu svoje kuće u naselju Modrički Lug, Foto: BUKA
Almedina Osmanović, djevojčica šestog razreda osnovne škole u Vukosavlju sa kojom smo razgovarali, kaže nam da voli da ide u školu. Alemdinina porodica jedna je od rijetkih koja je u mogućnosti da obezbijedi novac za mjesečnu kartu do škole.
Almedina nam kaže da nema problema u školi i da se lijepo druži sa svim drugarima.
“Voljela bih da idem u srednju školu i da postanem frizerka i kozmetičarka. Tamo gdje ja živim nema ni jedne frizerke koja je završila školu za ovo zanimanje, ja ću, nadam se, biti prva”, kaže za BUKU ova mlada Romkinja.
U naselju Modrički Lug, Foto: BUKA
Jamila Milović-Halilović, portparol Delegacije EU i specijalnog predstavnika EU u BiH kaže da je program ROMACTED dio širih napora Evropske unije da podrži socio-ekonomsku integraciju Roma u Bosni i Hercegovini, jer borba protiv diskriminacije i poticanje socijalne inkluzije predstavljaju temeljne preduslove za bilo koju zemlju koja se nastoji priključiti EU.
"Kao i regionalni zajednički program EU i Vijeća Evrope provodi se na Zapadnom Balkanu i u Turskoj. Program je počeo u martu 2018. godine i cilj mu je pomoći lokalnim vlastima da integrišu specifične mjere za Rome u svoje redovne lokalne politike i budžete, jačajući time učešće Roma u izradi, provedbi i nadgledanju ovih politika i projekata. Program obuhvata postojeće aktivnosti i rezultate postignute u sklopu projekta 'Mladi Romi i Romkinje za prava i inkluziju'. U BiH će projekat trajati do kraja aprila 2020. a provodi ga Vijeće Evrope uz punu podršku Ministarstva za ljudska prava i izbjeglice u partnerstvu sa romskim udruženjem Romalen iz Kaknja. Program obuhvata deset općina (Bijeljina, Brčko, Donji Vakuf, Gradiška, Kakanj, Prnjavor, Tuzla, Visoko, Vukosavlje i Travnik).", rekla je za BUKU Jamila Milović-Halilović.
Da bi Almedinini drugari iz naselja i djeca koja su udaljena pet kilometara od škole imali priliku za napredak i izlazak iz teških životnih okolnosti sa kojima se starije generacije Modričkog Luga suočavaju, potrebno im je školovanje, potreban im je osiguran prevoz do škole. Kombi koji Opština namjerava nabaviti riješio bi konstantan problem prevoza đaka iz Modričkog Luga u centar Vukosavlja i pružio šansu za obrazovanje svim mladim Romima koji žele da uče i da mijenjaju sebe i svoj život.
