Kako saznajemo iz Inspektorata RS, više od polovine kontrola provedeno je na osnovu zahtjeva trećih lica, koji se smatraju oštećenim po različitim osnovama.
Republička prosvjetna inspekcija je u 2017. godini, u oblasti predškolskog, osnovnog, srednjeg i visokog obrazovanja izvršila 935 kontrola, od čega je u 274 slučaja utvrdila propuste u radu, te su vaspitno-obrazovnim ustanovama izdata 264 rješenja kojima je naloženo preduzimanje mjera i radnji u cilju otklanjanja nepravilnosti i izdata 34 prekršajna naloga, rečeno je za BUKU u Inspektoratu RS.
Od ukupno 935 kontrola, 427 su bile redovne kontrole izvršene u skladu sa godišnjim planom kontrola, a više od polovine, odnosno 508 su bile vanredne kontrole, izvršene na osnovu predstavki drugih organa, fizičkih i pravnih lica.
"Od 508 vanrednih kontrola, u 25% slučajeva ili 127 kontrola utvrđeno je da su predstavke bile opravdane, te su inspektori nalagali otklanjanje nepravilnosti, dok je u preostalih 75% vanrednih kontrola konstatovano da navodi iz prijave nisu bili osnovani", rečeno je.
Predstavke za inspekcijsku kontrolu u pravilu dostavljaju fizička i pravna lica koja smatraju da im je određenim djelovanjem vaspitno-obrazovna ustanova uskratila ili povrijedila neko njihovo pravo.
"Predstavke fizičkih lica najčešće se odnose na provođenje konkursne procedure za zapošljavanje nastavnog osoblja, provođenje procedura utvrđivanja tehnološkog viška u školama, provjeru zakonitosti sticanja diploma, izbor u zvanje na visokoškolskim ustanovama, formiranje i rad organa upravljanja i rukovođenja ustanovom i slično." kaže se u odgovoru BUKI.
Kao primjer su navedene predstavke u vezi sa konkursima, gdje kandidati koji nisu prošli na konkursu iznose tvrdnje da procedura nije provedena u skladu sa zakonom, te traže da se izvrši kontrola.
U odnosu na prethodnu godinu procenat vanrednih kontrola sa utvrđenim nepravilnostima se smanjio, a uopšteno posmatrano, u oblasti nadzora prosvjetne inspekcije broj predstavki za kontrolu se smanjuje iz godine u godinu.
"Uopšteno posmatrano, najčešće utvrđeni propusti u oblasti predškolskog vaspitanja i obrazovanja su se odnosili na to da prijem radnika nije izvršen u skladu sa Zakonom o predškolskom vaspitanju i obrazovanju, broj djece u vaspitnim grupama nije usklađen sa propisanim standardima i normativima, radniku je izdan ugovor o radu koji nije usaglašen sa Pravilnikom o organizaciji i sistematizaciji radnih mjesta i drugo", kaže se za BUKU u Inspektoratu RS.
Kada je riječ o osnovnim i srednjim školama, nepravilnosti koje su inspektori najčešće utvrdili odnose se na procedure i kriterijume za popunu upražnjenih radnih mjesta, formiranje i rad stručnih organa škole i organa upravljanja i rukovođenja, provođenje procedura određivanje tehnološkog viška, neažurno vođenje evidencije, donošenje opštih akata škole i drugo
U kontrolama na visokoškolskim ustanovama, između ostalog, utvrđeno je da se zapisnici o održanim ispitima i prijave za polaganje ispita ne dostavljaju uredno u studentsku službu, ispiti se polažu mimo zakonom utvrđenih rokova; ispitni rokovi ne sadrže dva termina, evidencija se ne vodi u skladu sa važećim zakonskim propisima i drugo.
I organizacija Transparency International BiH putem svog Centra za pružanje pravne pomoći u borbi protiv korupcije uglavnom dobija prijave slične sadržine, ali se ubjedljiva većina odnosi na nepravilnosti u vezi sa postupkom javne konkurencije i zasnivanja radnog odnosa nastavnog ili akademskog osoblja.
"Otprilike nešto više od 10% prijava korupcije koje obrađuje naša organizacija odnose se na oblast obrazovanja. Ranijih godina su to uglavnom bile prijave na osnovno i srednje obrazovanje, dok je u ovoj godini vidno povećan broj prijava iz visokog obrazovanja. Mnogo rjeđe nam se obraćaju učenici i studenti, i najčešće su to prijave kandidata koji učestvuju u postupku zapošljavanja i koji imaju stanovite sumnje u regularnost postupka ili se žale da je cijela procedura netransparentna", rekao nam je Uglješa Vuković, analitičar iz TI BiH.
Ono što su u ovoj organizaciji uočili kao zabrinjavajuću tendenciju jeste to da je Ministarstvo prosvjete i kulture RS kao drugostepeni organ u nekoliko navrata poništilo rješenja inspekcijskih organa, i to u predmetima u kojima su inspekcijska postupanja prema ocjeni te organizacije bila opravdana.
