Službama bdenija i paljenjem badnjaka u pravoslavnim hramovima najavljuje se rođenje Spasitelja, čiji se dolazak na svijet slavi kao početak novog vremena.
Badnji dan je i posljednji dan Božićnog posta, kojim se vjernici pripremaju za proslavu najradosnijeg praznika Rođenja Isusa Hrista, praznika cijele porodice, koja je tada na okupu.
Badnji dan i Božić obilježavaju 6. i 7. januara pravoslavni vjernici koji poštuju stari, Julijanski kalendar.
U pravoslavne domove se na taj dan unosi badnjak, po kome je praznik i dobio ime, a kome je pravoslavna crkva dala poseban smisao, jer je ime badnjak povezano sa rječju „bdijeti”, budući da se na taj dan bdjelo čekajući rođenje Spasitelja.
Badnjak je, po pravilu, mlado cerovo ili hrastovo drvo i predstavlja simbol drveta koje su, kako kaže predanje, pastiri donijeli Josifu i Mariji da založe vatru i zagriju pećinu u kojoj je rođen Isus.
OBIČAJI
Božični običaji i praznovanje počinju Badnjim danom tako što domaćin rano ujutru odlazi da isječe badnjak – najčešče hrastovo drvce koje koje se uveče pali badnjak kao simbol svjetlosti i toplote koja grijeje i zbližava ukućane.
Takođe, na ovaj dan se ništa ne iznosi iz kuće, objeduje se na slami, jedu se posna jela.
Tu je još paljenje badnjaka i unošenje slame i prostiranje slame po podu, da bi se dočarala pećina u Vitlejemu u kojoj se, po predanju, rodio Hrist. Večera se na podu, u iščekivanju Božića.
Na prvi Božićni dan dočekuje se položajnik – osoba koja će prva ući u kuću, odlazi se u crkvu na službu i pričest i jede prvi mrsni doručak.
U pravoslavnom svijetu običaji se razlikuju od zemlje do zemlje, a svaki narod je unio sopstvenu tradiciju u proslavljanje praznika.
BOŽIĆ
Božiću prethodi četrdesetodnevni post, a na dan praznika trpeza je bogata. Božić je porodični praznik i slavi se u kući. Smatra se da bi tog dana svi koji su tokom godine bili u svađi, trebalo da se izmire i oproste uvrede.
Pravoslavci mijese česnicu i lome na onoliko dijelova koliko ima ukućana. U česnicu se stavlja novčić od srebra ili zlata koji simbolizuje dar novorođenome Hristu, a vjeruje se da će onaj u čijem komadu bude novčić, naredne godine biti srećan.
Božić se slavi tri dana.
Badnji dan i Badnje veče 6. januara, pored Srpske pravoslavne crkve, slave Ruska i Gruzijska pravoslavna crkva, beloruski i ukrajinski pravoslavci, Jerusalimska patrijaršija, Sveta Gora, starokalendarci u Grčkoj i egipatski Kopti.
