Šefovi država i vlada, među ostalima i predsjednik Njemačke Joahim Gauk, Francuske Fransoa Oland i zvaničnici delegacija 49 zemalja, među njima za Rusiju šef administracije Kremlja Sergej Ivanov , biće na tom najvećem stratištu Jevreja u Evropi samo publika.
Halina Birenbaum, Kažimjež Albin i Roman Kent, poljski Jevreji koji su prošli kroz pakao najveće fabrike smrti koju je Hitlerov III Rajh podigao na jugu okupirane Poljske ponoviće u ime svih žrtava holokausta i mrtvih i živih popodne u Aušvicu ispred nekadašnjih gasnih komora poruku "Desilo se, a može da se desi ponovo, svugdje", riječi koje je napisao italijanski Jevrejin, pisac i hemičar, bivši logoraš, Primo Levi.
Ovu 70. godišnjicu oslobođenja logora Evropa obilježava u mučnijoj atmosferi nego prethodnu 60. godišnjicu a ne samo predstavnici jevrejskih zajednica, već i političari, posebno nakon krvavih napada islamskih radikala u Francuskoj i jačanja ekstremističke desnice u Evropi govore o pojavi onih istih mehanizama kao u vrijeme uspona nacista koji su doveli do holokausta i njegovih šest miliona žrtava i pokušaja istrijebljenja svih evropskih Jevreja.
"Očekivali su svašta, ali ne ono što je nezamislivo", još jedna je od parola ove godišnjice. To nezamislivo ne može da oprosti ni da zaboravi njemačkim nacistima ni komandantu logora Aušvic Rudolfu Hesu ni njegov unuk Rajner Hes, jedna od oko 4.000 zvanica na današnjoj centralnoj komemorativnoj svečanosti u Aušvicu.
"Ne mogu da oprostim ni dedi ni ocu. Ne mogu da promijenim prošlost, ne mogu da vratim natrag vrijeme, jer to nije moguće ali mogu da učinim nešto za budućnost imajući na umu šta se ovde desilo", kazao je Rajner Hes, aktivista organizacija protiv rasizma i neonacizma poljskoj televiziji TVN24.
U ime budućnosti će se i logor Aušvic pridružiti danas evropskom minutu ćutnje na koji su pozvali učesnici međunarodnog foruma Pusti moj narod da živi u Pragu i bivšem nacistickom logoru Terezin koji organizuje Evropski jevrejski kongres i Evropski parlament uz učešće predsjednika parlamenata 30 zemalja.
Iz Praga i Terezina će danas uputiti apel vladama i državama da svedu toleranciju ekstremizma i nasilja podstaknutog etničkom i vjerskom netrpeljivošću na nulu i predložiti konkretnu Mapu puta odbrane od ekstremizma, neonacizma i antisemitizma u 20 koraka a od SAD, Evropske unije, Izraela i Rusije zahtijevaju da se u toj odbrani uzdignu iznad svih svojih tenzija i sporova.
Od 1940. godine kada su nacisti otvorili koncentracioni logor na periferiji Aušvica na jugu Poljske, prvo za Poljake da bi ga 1942. odredili kao ključno mjesto za plan istrebljenja Jevreja godine i proširili logor i na Birkenau, u gasnim komorama ili zbog stravičnih uslova i u monstruoznim medicinskim eksperimentima na logorašima život je tu izgubilo najmanje 1,1 milion ljudi.
Najviše je u Aušvicu pobijeno Jevreja iz svih evropskih zemalja, ali i 75.000 Poljaka, 21.000 Roma, kao i Jevreji deportovani vozovima u vagonim za stoku sa svih krajeva kontinenta, 15.000 sovjetskih vojnih zarobljenika i najmanje 15.000 pripadnika drugih naroda Evrope.
Logor su 27. januara 1945. godine oslobodili vojnici Crvene armije i 231 sovjetski vojnik položio je život da definitivno okonča monstruozno nacističko "rješenje jevrejskog pitanja".
