Svake tri do četiri godine, Bosna i Hercegovina izgubi grad veličine Zvornika. Stanovnici BiH „trbuhom za kruhom” napuštaju svoju zemlju, jer nemaju od čega da žive.
Situacija je posebno dramatična u manjim mjestima, a daleko najsloženije je stanje u gradovima na istoku zemlje.
Napuštaju se Rudo, Zvornik, Višegrad i Foča. Prema procjenama, 2004.godine u Foči je živjelo između 23.000 i 27.000 stanovnika, dok prema popisu iz 2013.godine broj stanovnika iznosi 19.220. Dakako, brojke nisu konačne, ali prilično dobro ilustruju trend napuštanja ovih prostora.
U Foču smo stigli u subotu oko 11:30, a prije druženja sa našim čitaocima uspjeli smo proći glavnom ulicom. Grad izgleda živo i prilično urbano. Kafići poslovično puni.
Kasnije saznajemo da bogati fočanski noćni život privlači i stanovnike susjednih opština.
„Mladi iz Goražda dolaze ovdje da se provode, a mi idemo kod njih da radimo”, rečenica je koja najbolje opisuje stanje u Foči. Fočaci idu da rade u Goražde, opštinu za koju se kaže da u njoj nema nezaposlenih i da stalno prima nove i nove radnike.
U goraždanskim fabrikama „Prevent”, „Emka” i „Bekto precisa”, radi oko 150 Fočaka. U 2012. godini otvorena je i „FL Wood” d.o.o u Brodu kod Foče, koja zapošljava šezdesetak radnika iz fočanske opštine.
Primjer kako dobra ideja i ozbiljna namjera mogu biti vodilja za uspješan poslovni poduhvat jeste onaj Beograđanina Predraga Džokića, koji se vratio iz Švajcarske u Foču kako bi otvorio proizvodnju pravog švajcarskog sira u srcu ove regije.
Foča dijeli sudbinu svih ostalih malih opština u Republici Srpskoj. Zanimljivo, u Foči su na vlasti i SNSD i SDS, tako da ove dvije političke opcije mada u ljutom sukobu na nivou RS i BiH poprilično „dobro uspješno funkcionišu u ovom gradu.. Opozicija tvrdi: „Koalicija SDS-a i SNSD-a je najgora u istoriji Foče”.
Mladi Fočaci sa kojima smo razgovarali na druženju " Kafa sa Bukom" istakli su nekoliko problema ove opštine. Broj zaposlenih, nezaposlenih i penzionera je gotovo izjednačen i iznosi otprilike 3.200 stanovnika, plus minus pedesetak, zavisno od mjeseca, u sve tri kategorije. Drugi veliki problem je loša putna infrastruktura. Iako je ovaj grad na raskršću puteva, stanje magistralnih i regionalnih puteva kroz Foču i okolinu Foče je očajno. Primjer: dionica Foča – Šćepan Polje.
Na katastrofalno stanje regionalnih i magistralnih puteva konstantno upozoravaju opozicione partije u ovom gradu.
Fočaci ističu netransparentnost, neefikasnost i statičnost predstavnika lokalne zajednice kao jedan od posebnih problema.
”Sve odluke se donose u uskom krugu ljudi, bez učešća građana, projekti od značaja za stanovništvo, ako se uopšte i realizuju, realizuju se sporo. Samo jedan od primjera je sanacija klizišta na putu od grada do prigradskog naselja Jošanica, gdje se na početak radova čekalo više od pet mjeseca. Radovi još nisu završeni, ljudi ne mogu kućama, djeca da bi došli do škole moraju direktno preko klizišta”, kaže nam Srebrenko Kunarac sa portala Foča-24.info.
Podsjeća kako je riječ o radovima koji koštaju oko 200.000 maraka, a budžet lokalne zajednice je nešto iznad deset miliona.
Kaže nam da je u lokalnoj administraciji protekle tri godine i organima uprave koji se finansiraju iz budžeta lokalne zajednice zaposleno, po raznim ugovorima, na određeno ili neodređeno vrijeme, za obavljanje volonterskog ili pripravničkog staža, oko stotinjak ljudi, a da nikada nije objavljen nijedan konkurs za prijem u radni odnos.
Naš sagovornik kaže da se rješenje za navedene probleme nalazi u izboru odgovornih i stručnih ljudi koji će voditi lokalnu zajednicu, te njeno otvaranje prema investitorima u zemlji i inostranstvu.
Nadalje, smatra da bi Foču iz njenih problema izvuklo i donošenje razvojnog, a ne potrošačkog budžeta, te trošenje budžetskih sredstava na projekte koji znače stanovništvu, a ne na plate zaposlenih i servisiranje administracije.
Srebrenko kaže da Foča dobija malo informacija iz ostalih lokalnih sredina, te da je Bukina kafa sa građanima odlična prilika da se građani više informišu o prilikama u drugim gradovima i opštinama.
