Iako su kreditni rizičari upozoravali da su pojedini krediti više nego rizični, Navickas, Bjelac i Čomić su te kredite odobravali. Drugim riječima i prema slovu zapisnika, oni su zloupotrijebili svoj položaj i svjesno su učestvovali u pljački BIB-a. Krađa para je urađena na onovu prividnih ugovora o kreditima koji su dodijeljeni povezanim pravnim licima. Na taj način „družina“ je uvela BIB u gubitak iznad visine osnovnog kapitala, a deponenti BIB-a su opljačkani za 16 miliona KM, navodi se u tajnom zapisniku Republičkog deviznog inspektorata RS koji je u posjedu poslovnog portala CAPITAL.
Uprava BIB-a nije zvanično prikazivala stvarne vlasnike društava iz Litvanije, Italije, Škotske i Djevičanskih ostrva kojima je odobravala kredite i ulagala u njihove akcije. Navedene firme bile su u vlasništvu UKIO Bankas i UKIO Banko Investicone Grupe UAB.
Stvarni vlasnik kompanija bio je Vladimir Romanov, koji je bio vlasnik i Ukio banke i BIB-a. To znači da su sve ove kompanije iz Litvanije, Italije, Škotske i Djevičanskih ostrva bile zapravo povezana pravna lica sa BIB-om.
Prema Odluci o minimalnim standardima za poslovanje banaka sa licima povezanim sa bankom, BIB je bila dužna da ove kompanije prikaže u svojim poslovnim knjigama.
– Pažljivim čitanjem izvještaja jasno se uočava da je BIB stalnim „prepakivanjem“ navedenih kredita produžavala rokove povrata, uz navedena produženja odobravala povoljnije kamate, otpisivala zatezne kamate u značajnim iznosima. Sa druge strane, povrati po osnovu navedenih kredita u simboličnim su iznosima i svi prestaju sa uplatama 31. decembra 2011. godine, osim UAB Korelita. Jasno je da se navedeno postupanje banke odnosi na prikrivanje nastalih gubitaka po osnovu izvlačenja novca iz Banke i to po osnovu prividnih poslova kreditiranja i kupovine akcija i prepoznaje se namjera da 31. decembra 2012. godine bude dan za iskazivanje tog gubitka. Do tada treba prikriti nastale gubitke lažnim rezervisanjem uz neophodnu toleranciju Agencije za bankarstvo RS – navodi se u izvještaju.
Preuzela upravljanje Agencijom koja joj je „gledala kroz prste“
Mira Bjelac je bila predsjednik Kreditnog odbora i direktor Kreditnog sektora u Balkan Investment banci kada je odobreno najviše neobezbjeđenih kredita fiktivnim firmama, da bi nakon toga postala predsjednik Upravnog odbora Agencije za bankarstvo RS. Ova rotacija pojašnjava dijelom zašto Agencija nije radila svoj posao.
Bjelac je radila u banci i kada je odobren jedan od najsumnjivijih kredita za Romanov fudbalski klub u Škotskoj od 1,5 miliona KM bez ikakvog obezbjeđenja.
Njena nasljednica na čelu Kreditnog odbora Mirjana Čomić je kasnije uglavnom te krediti „prepakivala“ kroz produžavanje rokova otplate ili prebacivanjem na druga pravna lica, uz obrazloženje, da ih pokušava na bilo koji način naplatiti.
Kako su odobravani krediti?
Balkan Investment banka je od 2008. do 2012. godine plasirala
značajan iznos sredstava preduzećima čija sjedište nisu u BiH. Svi ti
krediti su bili rizični i ukazuju na to da je uprava BIB-a
zloupotrijebila svoj položaj svjesno učestvujući u mnogobrojnim
pljačkama.
Kompaniji Incompleks LLC sa Djevičanskih Ostrva 2008. godine odobren je kredit od 2,8 miliona evra za nabavku obrtnih sredstava. Kolateral je predstavljalo 3.660.890 akcija Ukio bankas. Sredstva su odmah po puštanju prebačena firmi Tempo LLC iz Sjedinjenih Američkih Država. Pravni osnov za prebacivanje ovih sredstava predstavljao je povrat kredita zajmodavcu Tempu LLC i to na osnovu ugovoru o zajmu iz 2007. godine.
Nakon toga je urađen reprogram, otpisivane su zatezne kamatne stope, a dio kredita se vraćao iz novoodobrenog kredita. Sredstva su, naravno, „provozana“ preko računa nerezidenata u Ukio bankas. Devizni inspektori su utvrdili nedostatak dokumentovanosti kreditnog zahtjeva. U ovom slučaju grubo su prekršeni interni programi, procedure i politike u pogledu dokumentovanosti zahtjeva, upravljanja kreditnim rizikom, kao i odluke i pravila Agencije za bankarstvo RS.
Škotskoj kompaniji Ensco 165 Limited 2008. godine odobren je iznos od 380 hiljada evra za finansiranje preuzimanja zalihe robe. Kolateral zalihe robe iznosio je 1,5 miliona KM,
ali nikada nije dostavljen dokaz da su zalihe založene u nadležnoj
instituciji u Škotskoj. To znači da su pare puštene bez ikakvog
obezbjeđenja. Istog dana pare su prebačene na račun kompanije Heart of
Midlothian PLC iz Edinburga. Riječ je o fudbalskom klubu čiji je vlasnik
tada bio Vladimir Romanov – vlasnik Ukio bankas i BIB-a! Ni u ovom
slučaju nije bilo dokumentovanja pravnog osnova za ovakvo prebacivanje
sredstava. Ovaj kredit je više puta reprogramiran sa prolongiranjem roka
dospjeća i otpisivanjem zateznih kamata.
– Kreditni rizičar dao je negativno mišljenje, ali se na insistiranje predsjednice kreditnog odbora Mirjane Čomić donose pozitivne odluke. Nadzorni odbor BIB-a 2011. godine donosi odluku o odobravanju kredita u iznosu od 1,3 miliona evra na isti kolateral koji nikada nije upisan. Opet nema mišljenja rizičara, a glavni organizator ovog posla ponovo je Mirjana Čomić. Kretanje novca izgleda ovako: po puštanju sredstava Ensco ih prebacuje na račun Superstone Corporation sa Djevičanskih Ostrva, Superstone ih prebacuje na račun Exlusiva General INC sa Britanskih Djevičanskih Ostrva, a ova ih kompanija dalje prosljeđuje firmama UAB First Partneriai, Forsite Benefits sa Panama i Hillberg Assotiates LTD. Ovdje se u potpunosti vidi način sakrivanja i pranja para sa fiktivnim ugovorima o zajmu između ovih fiktivnih firmi, a koje su osnovane uz saglasnost kriminalnog klana iz Litvanije – pišu inspektori Republičkog deviznog isnpektorata.
Kompaniji UAB Korelita 2008. godine odobren je kredit od 2,1 miliona evra. Naknado su urađeni reprogrami, otpisane su zatezne kamate, a novoodobrenim kreditima plaćane su glavnice. Kompaniji se odobravaju još dva kredita od 230 hiljada evra. Za toliki iznos je smanjen prvoodobreni kredit. U toku 2012. godine UAB Koreliti je odobren kredit u iznosu od 2,7 miliona evra i to zbog preuzimanja kredita firme DP International koji je takođe odobren kod BIB-a. I kod ovog klijenta se vrše reprogrami, otpisi zateznih kamata, nepoštovanje internih pravila i procedura, kao i odluka ABRS.
Odobreni krediti nerezidentima „teški“ 24 miliona KM:
Ukupna kreditna izloženost BIB-a na kraju 2012. godine prema ovim pravnim licima iznosila je 19,4 miliona KM. Od toga 16 miliona KM predstavlja iznos koji nije obezbijeđen. To je ujedno i 42 odsto od osnovnog kapitala banke koji je zabilježen na koncu te godine, a dozvoljeno je svega pet odsto, odnosno 1,9 miliona KM.
Tužilaštvo BiH otvorilo istragu BIB
Iz Tužilaštva BiH je potvrđeno da je glavni tužilac Goran Salihović prije dva dana, naredio provođenje istrage u slučaju Balkan Investment Banke.
„Predmet je formiran i izvršit će se provjere navoda vezanih za IP adrese Visokog sudstvo i tužilačko savjeta BiH. Detalje o operativnim aktivnostima, ne možemo davati medijima“, potvrđeno je zvanično iz Tužilaštva BiH.
Specijalno tužilaštvo RS čeka zapisnike iz Litvanije
Specijalno tužilaštvo Republike Srpske saopštilo je da vodi istragu protiv više lica zbog postojanja osnova sumnje da su počinili više krivičnih djela koja se mogu dovesti u vezi sa poslovanjem Balkan Investment banke.
Radi se o vrlo složenoj istrazi koja se ogleda u prikupljanju velikog broja materijalnih dokaza, provođenju različitih vrsta vještačenja, te prikupljanju dokaza putem međunarodne pravne pomoći. Specijalno tužilaštvo je putem međunarodne pravne pomoći uputilo zahtjev pravosudnim organima Republike Litvanije za sprovođenje određenih istražnih radnji i u septembru prošle godine tužioci Specijalnog tužilaštva su boravili u Republici Litvaniji gdje su ispitivana osumnjičena lica, državljani Republike Litvanije. Međutim, ovom zahtjevu još uvijek nije udovoljeno i mi očekujemo da će pravosudni organi Litvanije u narednom periodu dostaviti Specijalnom tužilaštvu Zapisnike o saslušanju osumnjičenih lica kako bi se istraga u ovom predmetu mogla privresti kraju i donijeti tužilačka odluka“, kažu u Specijalnom tužilaštvu RS.
Specijalno tužilaštvo je potvrdilo da „ima određena saznanja o obavljanju novčanih transakcija sa određenih IP adresa, ali u ovom trenutku, s obzirom da je predmet u fazi istrage, ne možemo iznositi detalje o kojim licima i o kojim adresama je riječ“.
Izvor: Capital
