Regionalna kampanja „Ujedinjeni Balkan za čist zrak” od XX. decembra biće sprovedena drugu godinu zaredom, s ciljem podizanja svijesti stanovnika regiona o uzrocima i posljedicama zagađenja, mogućim načinima poboljšanja kvaliteta zraka i borbi za zdraviju životnu sredinu kroz regionalnu solidarnost.
Ove godine jedna od tema u fokusu kampanje jesu i posljedice i štetnost zagađenja termoelektrana na ugalj, kao i zagađenja porijeklom iz teške industrije.
„Ujedinjeni Balkan za čist zrak”, sprovodi Evropski fond za Balkan uz podršku brojnih organizacija: Eko forum iz Zenice, Environmental Territorial Management Institute iz Tirane, Sbunker i Balkan Green Foundation iz Prištine, Air Care iz Skoplja, OZON iz Podgorice, Regulatorni institut za obnovljivu energiju i životnu sredinu i Beogradska otvorena škola iz Beograda.
Učesnice i učesnici informativne kampanje "Ujedinjeni Balkan za čist zrak" zalažu se da se sprovede što brže gašenje termoelektrana na ugalj i da se zagađenje porijeklom iz teške industrije hitno svede u propisane okvire. Tražimo i da građani dobiju mjesto za stolom kada se odlučuje o okolišnim i drugim dozvolama za proizvodna postrojenja.
Sagorijevanje uglja je najveći pojedinačni izvor zagađenja zraka na Zapadnom Balkanu, a glavnu ulogu u tome imaju termoelektrane.
Termoelektrana Ugljevik sama emituje više sumpor-dioksida (107.402 tona u 2020.) nego što je ukupan zbir dozvoljenih emisija svih postrojenja obuhvaćenih nacionalnim planovima za smanjenje emisija (103.682 tone), čime je samo ovo postrojenje prekoračilo sve ukupne godišnje vrijednosti zajedno.
Uvoz EU proizvedene električne energije iz Zapadnog Balkana čini 0,3 odsto potrošnje EU, ali emisije sumpor-dioksida iz ove proizvodnje iznose 50 odsto njegove emisije iz svih EU termoelektrana.
Osim industrije, ugalj se troši i u domaćinstvima i toplanama, a prestankom upotrebe tog fosilnog goriva nestao bi glavni pojedinačni izvor zagađenja zraka na Zapadnom Balkanu.
Gubitak bruto domaćeg proizvoda uslijed zagađenja zraka na Zapadnom Balkanu samo u 2016. godini iznosio je do 8,5 millijardi eura.
Umjesto u izgradnju i obnovu termoelektrana, novac iz budžeta može da se usmjeri u socijalne programe i prekvalifikaciju radnika te podizanje solarnih elektrana na mjestu ugljenokopa koje bi zamijenile elektroenergetske kapacitete koji se gase. Tako bi transformacija industrije mogla biti najzelenija na kontinentu.
Solidarnom borbom građana Zapadnog Balkana možemo zajedno do čistijih tehnologija i zdravije budućnosti.
