U Muzeju savremene umetnosti u Beogradu postavljena je izloža “Čistač”, prva velika evropska retrospektiva rada Marine Abramović, premijerno prikazana 2017. godine u Švedskoj, koju je evropska kritika ocijenila najvišim ocjenama.
Retrospektivna izložba “Čistač” Marine Abramović, svjetski priznate konceptualne umjetnice srpskog porijekla postavljena je do 20. januara 2020. godine.
Izložba u Srbiji posljednja je stanica na turneji i kao takva naročito značajna jer simboliše povratak umjetnice u grad rođenja, gdje je posljednji put samostalno izlagala 1975. godine, u Salonu Muzeja savremene umetnosti.
Izložba hronološki prati sve faze višestrane pedesetogodišnje karijere umjetnice. Počevši od ranih, slikarskih (1960-1969) i konceptualnih radova (1970-1972), preko solo performansa (1973-1975) i zajedničkog rada s životnim partnerom Ulajem (1976-1988), što je period sticanja međunarodne afirmacije, do solo karijere od 1991. do 2017. tokom koje je izgradila status jedne od najvećih umjetnica današnjice. Sadrži više od 120 radova i čine je slike, crteži, objekti, fotografije, zvučni radovi, video radovi, filmovi, scenografije, reperformansi i arhivska građa. Izložba uključuje antologijska djela umjetnosti performansa (Ritmovi, 1973-1974; Lips of Thomas, 1975; Relacioni radovi, 1976-1977; Prelazak noćnog mora, 1982-1986), kao i djela koja su obilježila njen recentni opus (Balkanski barok, 1997; Umetnik je prisutan, 2010).
Živi segment izložbe čine reperformansi istorijskih performansa Marine Abramović koje dnevno izvode domaći i inostrani reperformeri, kao i participatorni radovi u kojima učestvuje publika.
Kroz ovu retrospektivu, koja prije svega ima edukativni karakter, publika može da pogleda više od 120 radova postavljenih na pet nivoa muzeja.
Marina Abramović (Beograd, 1946) jedna je od najvećih umjetnica performansa i jedina iz generacije radikalnih performera sedamdesetih koja se i dalje bavi umetnošću performansa. Tokom karijere Abramović je neprekidno pomijerala granice performansa, iskušavajući se u različitim formama i žanrovima, kao što su body art, relacioni performans, performans dugog trajanja, autobiografski performans, participatorni performans, reperformans. Njeni performansi beskompromisno testiraju granice fizičke i psihičke izdržljivosti tijela, društvenih stereotipa i tabua, kulturnih i rodnih identiteta, vršeći snažno afektivno dejstvo na publiku. Oni predstavljaju složene značenjske strukture koje počivaju na preplitanju konkretnog i simboličkog, materijalnog i spiritualnog, telesnog i mentalnog, intimnog i javnog, ponavljanja i promene, aktuelnog i virtuelnog.
Za Abramovićevu performans je umjetnost transformacije koja se odvija kroz razmenu energije između izvođača i publike. To je umjetnost „čišćenja“ koja posjeduje kapacitet da korenito promijeni doživljaj sopstva, drugih i zajednice, kao i odnos prema samom životu. Njen opus svedoči o stalnoj potrazi za metodama i tehnikama oslobađanja energije ljudi, objekata i akcija.
Pogledajte fotografije koje smo zabilježili na izložbi u Beogradu:
