Gđo Odobašić, počela je predizborna kampanja, RAK će vršiti monitoring elektronskih medija i njihovo praćenje predizborne kampanje. O kakvim je procesima tačno riječ?
Obaveze elektronskih medija u pogledu izborne kampanje definisane su Poglavljem 16 Izbornog zakona BiH, te Pravilnikom o medijskom predstavljanju političkih subjekata u periodu od dana raspisivanja izbora do dana održavanja izbora.
Agencija otprilike mjesec dana prije početka izborne kampanje stanicama šalje dopis sa podsjećanjem na rokove i obaveze vezano za izbore.
Stanice moraju ispuniti niz obaveza, kao što su: 15 dana prije početka izborne kampanje moraju dostaviti cjenovnike za plaćeno oglašavanje, 7 dana prije početka izborne kampanje dostavljaju programske planove praćenja izborne kampanje, te dostavljaju redovne sedmične izvještaje o realizovanim izbornim programima, prvenstveno o realizovanom plaćenom političkom oglašavanju.
Konačno, o svakoj promjeni u planovima do koje dođe tokom izborne kampanje stanice su dužne obavijestiti Agenciju. Kod eventualnih prekršaja izbornih pravila od strane elektronskih medija primjenjuje se uobičajena procedura vođenja slučajeva, tako da su i eventualne kazne u skladu sa Pravilnikom o postupku rješavanja kršenja uslova dozvola i propisa Agencije, te u skladu sa Pregledom povreda i odgovarajućih kazni koje izriče Agencija.
Šta je posebno bitno da se napomene kada je u pitanju praćenje predizborne kampanje u medijima, a posebno javnom servisu BiH ( FTV, RTRS, BHTV )?
U najkraćem, svi mediji su dužni da pravedno, profesionalno i stručno prate izborne aktivnosti, pridržavajući se principa uravnoteženosti, poštenja i nepristrasnosti. Javni elektronski mediji obavezni su političkim subjektima obezbijediti termin za neposredno obraćanje, a za privatne elektronske medije takva obaveza ne postoji. Osim toga, privatni elektronski mediji dužni su omogućiti plaćeno političko oglašavanje u trajanju od najviše 60 minuta sedmično po političkom subjektu, a javni u trajanju od 30 minuta sedmično po političkom subjektu.
Kakvo je dosadašnje iskustvo sa monitoringom medija u predizbornom periodu? Je li dosada bilo nekih posebnih problema?
Imajući u vidu da stanicama izborni proces nije strana pojava, kao ni Agenciji, možemo sa sigurnošći reći da smo svi spremno dočekali ovaj proces. Stanice, zasada, ispunjavaju svoje obaveze, dok Agencija nastoji izaći u susret svim pitanjima i dostaviti odgovore najkasnije u roku od 24 sata. Stoga, u Agenciji je formirana interna radna grupa koja se bavi prvenstveno izbornim pitanjima i koja odgovara na pismene i usmene upite stanica. Cilj nam je da stanice što profesionalnije i u propisanim vremenskim rokovima proprate izborni period.
Kakvo je bilo ponašanje javnog servisa u proteklim predizbornim periodima, je li bilo nekih zamjerki ili kažnjavanja po tom pitanju, favoriziranje nekih političkih opcija i sl...
Generalni stav Agencije je da je izborna kampanja za Opšte izbore u BiH 2006 medijski vrlo dobro i profesionalno popraćena u odnosu na prethodne. Kao rezultat praćenja Opštih izbora BiH 2006, Agencija je izrekla devet sankcija, ali radilo se uglavnom o pismenim upozorenjima i manjim novčanim kaznama. Javni servisi su svoje obaveze praćenja izbornih aktivnosti obavili profesionalno.
Zanimljiva je teza koja se često spominje u odbrani javnog servisa, odnosno njegove nezavisnosti u vezi sa predizbornom kampanjom, a to je na koji način razlikovati državničke funkcije od funkcija predsjednika neke političke partije. Kada političar dođe i otvori lokalni put u nekom malom selu i to zauzme prvu vijest na Dnevniku, urednici se mogu pravdati tim da je u pitanju državnička a ne stranačka funkcija. Jesu li u pravu? Kako pravite tu distinkciju?
Agencija ne može komentarsiati ovo pitanje, s obzirom da ono spada u domen uređivačke politike. Svi politički subjekti i kandidati imaju pravo uložiti prigovor Agenciji, na osnovu kojeg se utvrđuje da li je stanica prekršila neko od propisanih Pravila. Podsjećamo, Agencija reaguje samo na programe koji su već emitovani.
Šta je sa internetskim portalima? Da li se na njih odnose neka posebna pravila? Ko vrši njihov monitoring?
Regulacija sadržaja na web portalima nije u nadležnosti Regulatorne agencije za komunikacije, niti bilo koje druge institucije u Bosni i Hercegovini.
Da li mediji mogu ignorisati izbore i nastaviti sa uređivačkom politikom kao i dosada?
Sve radio i TV stanice koje u programskim šemama imaju informativni program, imaju obavezu da prate izbore. U suprotnom, stanice koje nemaju informativni program, mogu podnijeti zahtjev Agenciji za izuzimanjem od praćenja izbora. Od praćenja predstojećih izbora Agencija je odobrila dva zahtjeva.
