Muzej savremene umjetnosti Republike Srpske sutra organizuje otvaranje izložbe Was ist Kunst Bosnia and Herzegovina / Heroji 1941–1945, kojom se prvi put u Banjaluci predstavlja slovenačka grupa Irwin, jedan od najintrigantnijih umjetničkih kolektiva Istočne Evrope. Izložba će biti otvorena 29. novembra u 19.00 časova.
Izložba Was ist Kunst Bosnia and Herzegovina / Heroji 1941–1945 višeznačni je umjetnički projekat koji podstiče na razmišljanje i dijalog o umjetnosti i čini nastavak ciklusa Was ist Kunst, prethodno realizovanog u Srbiji, Sloveniji, Makedoniji, Njemačkoj i mnogim drugim zemljama. Grupa Irwin je za banjalučku izložbu izabrala gotovo stotinu portreta narodnih heroja, boraca i borkinja iz vremena NOB-a, koji se 80 godina čuvaju u depoima Istorijskog muzeja Bosne i Hercegovine u Sarajevu, a naslikali su ih najznačajniji bosanskohercegovački umjetnici/umjetnice iz perioda socijalističkog realizma od 1948. do 1953. godine. Svi portreti izrađeni su sa jednim ciljem: očuvanjem kulta sjećanja i ličnosti heroja.
U njihovom karakterističnom maniru grupa Irwin, koristeći već postojeće portrete, koje inkorporiraju u masivne ramove, unikatno izrađene za svaki od njih, ovim djelima daće novo značenje, koje otvara mogućnosti za novu vrstu interpretacije i pogleda na nasljeđe iz doba socijalizma. Preuzimanje već postojećih umjetničkih radova, uz karakterističnu upotrebu metodologije retroprincipa, po kojem je grupa Irwin prepoznatljiva, rezultiralo je jednom od produkcijski najzahtjevnijih izložbi realizovanih u MSU RS, sa ciljem da se na postavljeno pitanje, kroz posmatranje i čitanje izložbe, dođe do adekvatnog odgovora. Da bi se dodatno pojasnio ovaj kompleksan diskurs, koji je i te kako aktuelan u današnjoj globalnoj sferi, poslužiće i katalog koji prati izložbu, sa tekstovima prof. dr Miška Šuvakovića, prof. dr Asje Mandić i prof. dr Miklavža Komelja. Katalog koji je dizajnirao Nemanja Mićević nije prosto dokument o izložbi, nego produkcijski prati kompleksnost ovog umjetničkog projekta i služi kao njen integralni dio u pokušaju da se na postavljeno pitanje Was ist Kunst Bosnia and Herzegovina pronađe odgovor.
Projekat Was ist Kunst Bosnia and Herzegovina / Heroji 1941–1945 na nov je način povezao dva muzeja: Istorijski muzej Bosne i Hercegovine i Muzej savremene umjetnosti Republike Srpske, koji su saradnjom na ovom projektu dodatno osnažili uspješnu institucionalnu saradnju.
U okviru pratećeg programa izložbe 30. novembra (petak) u 19.00 časova u MSURS biće održano predavanje prof. dr Miška Šuvakovića, jednog od autora tekstova kataloga izložbe o umjetničkom projektu Was ist Kunst Bosnia and Herzegovina, te upriličen razgovor sa članovima grupe Irwin.
Izložba će biti otvorena do 22. februara 2019.
Postavka izložbe, foto: Jaka Babnik
Biografija
Petočlani umjetnički kolektiv koji od 1983. godine nosi naziv Irwin danas zauzima jednu od najznačajnijih pozicija u savremenoj umjetnosti Istočne Evrope. Skupinu Irwin čine umjetnici: Dušan Mandič, Miran Mohar, Andrej Savski, Roman Uranjek i Borut Vogelnik, koji nakon osnivanja postaju dijelom većeg kolektiva, kontroverznog NSK (Neue Slowenische Kunst), unutar kojeg su djelovali kao predstavnici vizuelnih umjetnosti, pored muzičke grupe „Lajbah“, pozorišne „Gledališče sestara Scipio Našice“ i dizajnerskog odsjeka „Novi kolektivizam“.
Umjetnički kolektiv NSK obilježio je ne samo slovenačku umjetničku scenu osamdesetih nego se i afirmisao kao jedan od najvažnijih avangardnih pokreta u bivšoj Jugoslaviji.
Slično ostalim grupama unutar NSK-a, Irwin je posvećen tzv. „retroprincipu“, konceptualnom principu kao osobenom načinu ponašanja i postupanja. Ovaj princip odnosi se na paradoks kretanja naprijed u budućnost, koji se odvija isključivo u odnosu prema prošlosti. Konkretno, to znači da je razvoj vizuelnog jezika ovog kolektiva tokom 80-ih godina počivao na preuzimanju citata iz zapadne i evropske umjetnosti XIX i XX vijeka. Irwin je koristio motive totalitarističkih režima, motive iz umjetnosti različitih avangardnih pokreta, naročito onih koji su bili politički angažovani (italijanski futurizam i ruski konstruktivizam).
Jedan od njihovih najpoznatijih umjetničkih projekata bilo je proglašenje Neue Slowenische Kunst države 1991. godine, u vrijeme kada počinju ratovi i rasparčavanje Jugoslavije.
Izlagali su u gotovo svim relevantnim evropskim i svjetskim muzejima i galerijama, uključujući i velike umjetničke manifestacije poput Manifeste u Roterdamu i LJubljani i Venecijanskog Bijenala.
Njihova djela nalaze se u prestižnim svjetskim kolekcijama kao što su MoMA u Njujorku, Tejt Modern u Londonu, Vanabe Muzej u Ajndhovenu, Ludvig muzej i Albertina u Beču i mnogi drugi.
