Zakonom o službenicima i namještenicima u organima jedinice lokalne samouprave u Republici Srpskoj uređuju se prava i dužnosti iz radnog odnosa službenika i namještenika zaposlenih u organima jedinice lokalne samouprave, a prava i dužnosti iz radnog odnosa funkcionera u organima jedinice lokalne samouprave uređuju se posebnim zakonom, osim ako pojedina prava i dužnosti nisu uređena ovim zakonom.
Jedan od bitnih članova ovog Zakona tiče se nespojivosti funkcija pa tako član 45. definiše koje sve dužnosti ne može obavljati zaposlenik u organima jedinice lokalne samouprave.
Prema tom članu, službenik ne može: biti osnivač ili član organa političke stranke ili biti član nadzornog i upravnog odbora pravnog lica čiji je osnivač jedinica lokalne samouprave ili Republika ili obavljati funkciju odbornika u skupštini jedinice lokalne samouprave (u daljem tekstu: skupština), niti izvršnu funkciju u organima vlasti Republike.
Također, službenik ne može donositi odluke, odnosno učestvovati u donošenju odluka koje utiču na njegov finansijski ili drugi interes, odnosno na finansijski ili drugi interes njegovog bračnog ili vanbračnog supružnika, djece (bračne, vanbračne i usvojene), pastorčadi, djece uzete pod starateljstvo i druge djece bez roditelja uzete na izdržavanje, majke, oca, očuha, maćehe, usvojioca, djeda i babe po majci i po ocu, braće i sestara.
Prema stavu 4, ovog člana, ukoliko se utvrdi nespojivost gradonačelnik, odnosno načelnik opštine nakon sprovedenog postupka za utvrđivanje nespojivosti donosi rješenje o prestanku radnog odnosa službenika.
Navedeni zakon jasno propisuje da službenici a to se odnosi i na načelnike odjeljenja u lokalnim samoupravama ili šefove odsjeka moraju biti izabrani na konkursu koji je javan, a da nisu osnivači političkih partija i članovi organa političkih partija.
U zakonu doduše nije precizirano kojih organa ali ukoliko je navedeno ovako generalno onda to u principu znači da ne može biti član bilo kojeg organa političke stranke.
"Prostim uvodom u web stranice svih lokalnih samouprava u Republici Srpskoj koje imaju web stranice imaju navedena lica koja obavljaju te funkcije i uvidom u web stranice političkih partija primjetimo da su i ta lica vrlo često i članovi organa političkih stranaka, a sad aimamo dosta novih političkih stranaka a mnogi su od njih i osnivači tih stranaka, a i funkcioneri u gradskim i opštinskim samoupravama. Sam zakon je definisao da je to nespojivo" kaže za BUKU Milko Grmuša generalni sekretar PDP-a
Međutim ako krenemo od Novog Grada do Trebinja čitav je niz opština gdje je takva situacija.
Na pitanje ima li takvih slučajeva a da su članovi PDP-a, a ne samo članovi vladajućih stranaka, naš sagovornik pojašnjava:
"Mi kao društvo smo odavno zabili jednu autogolčinu. Ovdje je osnovni problem što Ministarstvo uprave i lokalne samouprave koje treba da kontroliše primjenu tog zakona apsolutno ne reaguje. Dakle, Ministarstvo treba da provjeri da li se u svim opštinama i gradovima poštuje taj zakon. Potpuno je nevažno ko je u kojoj partiji. Nema nikakvog opravdanja za bilo šta što je nezakonito. Mislim da treba da postoji neki normalan društveni koncenzus da gdje god se krši zakon od strane bilo koga, treba reagovati. To nije stvar ove ili one partije" ističe on.
On kaže da je podnio dopis prema Upravnoj inspekciji Ministarstva uprave i lokalne samouprave da se oni oglase o tome da li se zakon poštuje, međutim do današnjeg dana nije dobio nikakav odgovor.
"Pretpostavljam da niko nije nikada reagovao oko tog zakona , jer tamo niko blage veze nema ni šta piše u tom zakonu i da je to za njih jedno veliko iznenađenje. Zašto je neko donio takav zakon kada se zna da su ljudi u političkim partijama da bi dolazili na te funkcije" dodaje naš sagovornik.
On kaže da je stvar nad kojom se treba zamisliti pred lokalne izbore u novembru ove godine.
"Meni je nejasan zakonodavac u svemu ovome. Poslanici partija, čiji članovi u najvećoj mjeri ovo krše, su glasali za ovaj zakon. Dakle nismo nas dvojica donosili taj zakon. To su usvojile njihove partije i njihovi poslanici, vjerovatno da se pokažu kako su oni veliki Evropljani, međutim TAJ ZAKON SE NE PRIMJENJUJE. Ministarstvo vrši nadzor nad primjenom i to mu je obaveza prema tom istom zakonu. Ne reaguje ni tužilaštvo da provjere jer radi se o krivičnom djelu povrede ravnopravnosti pri zapošljavanju. Niko živ ne reaguje. Nemam ništa protiv da se to izmjenama promijeni, da nije normalno da gradonačelnik ili načelnik opštine ne može imenovati svoj tim, pa da se utvrdi za koje to pozicije gradonačelnik ili načelnik neke opštine imaju diskreciono pravo da ih sam postavi, recimo 5 ili 10 pozicija, a da ostali moraju ići preko javnog konkursa. Ovdje je suština donositi zakone koji su primjenjivi i koji se primjenjuju a ukoliko se ne primjenjuju, onda nadležni treba da reaguju" zaključuje naš sagovornik.
Kako saznajemo, npr. u banjalučkoj Gradskoj upravi je većina takvih slučajeva. Praktično su svi načelnici odjeljenja i članovi organa vladajućih političkih partija. U Bijeljini je slična situacija kada je riječ o kadrovima bivšeg potpredsjednika SDS-a Miće Mićića, a sada SNSD kadrova koji su zamijenili kadrove PDP-a i SDS-a.
Identična je situacija i u Kotor Varoši, gdje su članovi PDP-a ujedno i načelnici opštinskih odjeljenja.
