Nakon što je CRHOV RS u petak, 5. aprila, pokrenuo prinudnu naplatu s računa Opštine Bileća zbog kašnjenja u isplati duga po emisiji obveznica iz 2022. godine, a istog dana je blokiran i račun opštine, u medijima je osvanula vijest da je opština bankrotirala.
Trebaju li građani BiH strahovati od bankrota jedinica lokalne samouprave, te da li je ovaj scenario zakonski moguć u BiH, pitali smo ekonomistu i analitičara Damira Bećirovića.
Što se tiče enititetskih zakona koji regulišu pitanje stečaja, kaže Bećirović za BUKU, moguć je stečaj pravnih lica u većinskom vlasništvu jedinica lokalne samouprave -na primjer, moguć je stečaj gradskog komunalnog preduzeća i slično, ali nije moguć stečaj nad imovinom u vlasništvu jedinica lokalne samouprave koja se finansira iz budžeta, što faktički znači da stečaj opština i gradova pravno nije moguće proglasiti.
Ovo što se dešava u Bileći, a što mediji nazivaju bankrotom, pojašnjava, jeste u stvari potpuna nelikvidnost i blokada računa opštine.
“Posljedice ovoga su nemogućnost isplaćivanja plata zaposlenicima opštine i plaćanje dobavljača, čime su najviše pogođeni zaposlenici i građani, jer prvi ne primaju platu, a za građane opština ne može ostvarivati svoju funkciju njihovog servisa u punom kapacitetu. Što se tiče izlaza iz ove situacije, vjerovatno će doći do kratkoročnog krpljenja rupa kroz pomoć viših nivoa vlasti, a najavljuje se i podrška iz Srbije”, pojašnjava sagovornik BUKE.
VUJOVIĆ ZA BUKU: „Nismo u bankrotu samo plaćamo ceh vladavine SNSD-a“
BiH
Obzirom da su u prošlosti neki od većih gradova u SAD-u proglasili bankrot- Detroit, Michigan, Stockton, Bećirovića smo pitali da li su slični scenariji zabilježeni u Evropi.
Kaže da u nekoliko evropskih zemalja postoji mogućnost stečaja jedinica lokalne samopuprave, ali do sada nismo vidjeli da je do toga dolazilo, barem ne kad se radi o značajnijim gradovima, iako evropski gradovi nisu ništa manje zaduženi od američkih. Razlog je, pojašnjava, u samom ekonomskom modelu i modelu finansiranja javne uprave, gdje su u SAD-u gradovi samostalniji u vođenju finansijske politike, dok je u Evropi lokalna samouprava više povezana sa višim nivoima vlasti, gdje se značajan dio finansiranja od infrastrukturnih projekata do nekih službi ostvaruje sa viših nivoa, te se stoga i u situacijama finansijskih poteškoća uključuju viši nivoi vlasti.
“Stečaj u kontekstu gradova i opština znači priliku za novi početak, koji istina nije lagan, ali može voditi postavljanju kvalitetnijih organizacijskih i finansijskih osnova. Stečaj je bolan za veliki broj zaposlenika i povjerilaca, ali u konačnici može dovesti do efikasnije i racionalnije javne uprave. Upravo tu možemo tražiti uzroke zašto kod nas nema stečaja jedinica lokalne samouprave, jer kod nas država nije servis građana, koji treba biti efikasan i racionalan u trošenju javnog novca, ona je na Balkanu plijen političkih partija koji služi za zadovoljavanje njihovih političkih i finansijskih apetita”, zaključuje Damir Bećirović.
